Bản tin tuần Biển Đông (13/08-18/08/2025)

TIÊU ĐIỂM

1. Va chạm giữa tàu Hải quân và Cảnh sát biển Trung Quốc tại bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc: Trung Quốc và Philippines lên tiếng; Đại sứ Nhật Bản, EU và Mỹ tại Philippines nêu quan ngại trên mạng xã hội
2. Mỹ lần đầu tiên thực hiện FONOP gần bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc kể từ 2019. Trung Quốc đăng tải video và ra tuyên bố chỉ trích. 
3. Liên hợp quốc thảo luận về an ninh biển. Việt Nam kêu gọi các bên tôn trọng luật pháp quốc tế để đảm bảo an ninh biển.

ĐIỂM NÓNG: VA CHẠM GIỮA TÀU HẢI QUÂN VÀ TÀU CẢNH SÁT BIỂN TRUNG QUỐC TẠI BÃI CẠN SCARBOROUGH/HOÀNG NHAM/BAJO DE MASINLOC

Hội đồng Hàng hải Quốc gia và Bộ Ngoại giao Philippines ra tuyên bố chính thức về vụ tàu Trung Quốc va chạm tại bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc

Ngày 12/8/2025, Hội đồng Hàng hải Quốc gia và Bộ Ngoại giao Philippines ra tuyên bố về vụ việc, nội dung chính gồm: 

• Tàu Trung Quốc cản trở nhiệm vụ nhân đạo của Philippines và tự va chạm.
• Philippines tuân thủ nguyên tắc quốc tế về an toàn sinh mạng trên biển, đề nghị hỗ trợ cho phía Trung Quốc.
• Philippines kêu gọi Trung Quốc kiềm chế, duy trì an toàn hàng hải và chấm dứt các hành vi cơ động nguy hiểm trong vùng biển thuộc quyền tài phán của Philippines, tái khẳng định chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của Philippines tại bãi cạn.

Người phát ngôn Cảnh sát biển Trung Quốc: Trung Quốc thực hiện các biện pháp cần thiết khi Philippines “xâm nhập” vào vùng biển của mình

Ngày 11/8/2025, Người phát ngôn Cảnh sát biển Trung Quốc Cảnh Vũ phát biểu về vụ va chạm ngày 11/8 tại bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc, cho biết:

• Philippines “xâm nhập” vào vùng biển gần bãi cạn, bất chấp việc phía Trung Quốc nhiều lần khuyên can và cảnh báo.
• Lực lượng Cảnh sát biển Trung Quốc đã theo dõi, giám sát, chặn và kiểm soát, để buộc các tàu Philippines rời khỏi khu vực theo cách cách chuyên nghiệp, chuẩn mực và đúng pháp luật.

Ngày 13/8, Thời báo Hoàn cầu tiếp tục đăng tải video ghi lại hành động “nguy hiểm” của Philippines tại Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc. 

Đại sứ Nhật Bản, Mỹ, EU bày tỏ quan ngại về vụ va chạm ngày 11/8 tại bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc. 

Ngày 12/8/2025, Đại sứ Nhật Bản, Mỹ và EU lên tiếng về vụ việc trên mạng xã hội X (Twitter). Đại sứ Mỹ “lên án” “hành động nguy hiểm” của Trung Quốc đối với Philippines và khen ngợi Philippines hành xử chuyên nghiệp. 

Đại sứ Nhật Bản “vô cùng quan ngại” trước “hành vi nguy hiểm” gây đụng độ và những hành động lặp đi lặp lại ở Biển Đông. 

Đại sứ EU “quan ngại sâu sắc” về vụ việc và kêu gọi giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật quốc tế, UNCLOS và Phán quyết Biển Đông 2016.

QUÂN SỰ - THỰC ĐỊA

Mỹ lần đầu thực hiện FONOP gần bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc kể từ 2019 

Ngày 13/8/2025, tàu khu trục Mỹ USS Higgins thực hiện FONOP gần bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc.

Người phát ngôn Hạm đội 7 Mỹ Sarah Merrill cho biết tàu Mỹ đang thực hiện FONOP phù hợp với luật quốc tế và khẳng định cam kết của Mỹ đối tự do hàng hải - hàng không. Mỹ thách thức việc hạn chế quyền đi lại vô hại của Trung Quốc và Đài Loan, đồng thời khẳng định Philippines không đưa ra bất kỳ yêu sách thái quá nào liên quan đến FONOP này.

Bộ Quốc phòng Trung Quốc chỉ trích Mỹ “xâm phạm trái phép” bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc, Nhật báo Trung Quốc đăng video hiện trường

Ngày 13/8/2025, Bộ Quốc phòng Trung Quốc ra tuyên bố cáo buộc tàu khu trục Mỹ USS Higgins “xâm phạm trái phép” vùng lãnh hải của Trung quốc ở bãi cạn Scarborough/Hoàng Nham/Bajo de Masinloc, chỉ trích Mỹ làm suy yếu hòa bình, ổn định ở Biển Đông. Trung Quốc đã theo dõi, cảnh cáo và “đuổi” tàu Mỹ ra khỏi khu vực này. Đồng thời, Nhật báo Trung Quốc đăng tải video tại hiện trường.


CHÍNH TRỊ - NGOẠI GIAO

Liên hợp quốc thảo luận về an ninh biển; Việt Nam kêu gọi các bên tôn trọng luật pháp quốc tế.

Ngày 11/8/2025, Hội đồng bảo an Liên hợp quốc thảo luận về “An ninh biển: phòng ngừa, đổi mới và hợp tác quốc tế trong việc giải quyết các thách thức mới nổi”, với nội dung thảo luận chính gồm:

• Các thách thức như cướp biển, tấn công bất hợp pháp vào tàu quốc tế ở Biển Đỏ, thách thức phi quyền thống như tấn công mạng, thách thức mới nổi từ AI, vệ tinh, tàu tự động
• Đảm bảo an ninh biển là trách nhiệm chung và Liên hợp quốc và chủ nghĩa đa phương là chìa khóa giải quyết các vấn đề an ninh biển.

Công sứ Nguyễn Hoàng Nguyên - Đại biện lâm thời Phái đoàn thường trực Việt Nam tại Liên hợp quốc khẳng định lập trường nhất quán của Việt Nam đối với luật quốc tế, kêu gọi các bên tôn trọng luật quốc tế và khẳng định Việt Nam cam kết cùng các nước ASEAN và Trung Quốc xây dựng một bộ COC hiệu quả, thực chất, tuân thủ luật quốc tế.

Tổng thống Mỹ - Nga hội đàm về chiến sự Ukraine tại Alaska

Ngày 15/8/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin hội đàm tại Alaska để đàm phán về hòa bình ở Ukraine. 

• Trump ca ngợi cuộc họp “cực kỳ hiệu quả” với nhiều điểm đã đạt được đồng thuận”, trừ “một điểm quan trọng”
• Putin khẳng định cam kết chấm dứt xung đột nhưng “những nguyên nhân chính” gây ra xung đột phải được giải quyết, đồng thời cảnh báo Ukraine và EU không nên “phá hỏng” nỗ lực đàm phán hòa bình.

Trump tiết lộ “lời hứa” của Tập Cận Bình về Đài Loan

Trả lời phỏng vấn trước Thượng đỉnh Mỹ-Nga tại Alaska, Tổng thống Trump miêu tả chiến sự Nga-Ukraine có nhiều nét tương đồng với căng thẳng Trung-Đài, đồng thời tiết lộ Chủ tịch Tập Cận Bình từng hứa với mình rằng Trung Quốc sẽ “không bao giờ” tấn công Đài Loan khi Trump còn tại vị. 

KINH TẾ - CÔNG NGHỆ

Reuters: Đàm phán thương mại Mỹ-Ấn lần 6 bị hủy bỏ, Ấn Độ sẽ phải chịu mức thuế đối ứng mới có hiệu lực từ ngày 27/8

Ngày 17/8/2025, Reuters trích nguồn tin giấu tên cho biết vòng đàm phán thương mại Mỹ-Ấn lần thứ 6 dự kiến diễn ra ngày 25-29/8 bị hủy bỏ tạm thời và chưa rõ lịch đàm phán vòng tiếp theo.Ấn Độ có thể sẽ phải chịu mức thuế đối ứng mới (50%) có hiệu lực từ ngày 27/8.

HOẠT ĐỘNG TIÊU BIỂU

Đối thoại 25 năm Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ

Ngày 14/8/2025, Học viện Ngoại giao Việt Nam và Viện nghiên cứu Nam Hải Trung Quốc tổ chức Đối thoại với chủ đề “25 năm Hiệp định Phân định Vịnh Bắc Bộ: Bài học, ý nghĩa của quá trình đàm phán, ký kết triển khai thực hiện Hiệp định”. 

• Đối thoại do TS. Nguyễn Hùng Sơn, Giám đốc Học viện Ngoại giao và TS. Ngô Sỹ Tồn, Chủ tịch Hội đồng Học thuật Viện nghiên cứu Nam Hải, Chủ tịch Trung tâm Nghiên cứu Hải dương Hoa Dương Trung Quốc đồng chủ trì. 
• Tại đây, hai bên nhất trí cao về ý nghĩa lịch sử quan trọng của Hiệp định với hòa bình, ổn định khu vực; nhấn mạnh vai trò của luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982; đề xuất nhiều sáng kiến hợp tác biển song phương trong thời gian tới.

Bản PDF tại đây