+ BBC - 24/1: Việt Nam “mong hòa bình” ở Biển Đông. Ngày 22/1, trả lời BBC nhân chuyến thăm Anh của TBT/ĐCS Nguyễn Phú Trọng, BTNG/VN Phạm Bình Minh nói rằng VN “mong muốn duy trì hòa bình, ổn định” trên Biển Đông. Ông nhấn mạnh: “Việc giải quyết phải dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế. ASEAN và Trung Quốc đã có tuyên bố Tuyên bố về Ứng xử giữa các bên ký năm 2002 và việc thực hiện đầy đủ tuyên bố này sẽ đóng góp vào hòa bình, ổn định ở Biển Đông.”

Về quan hệ Việt - Anh, BTNG/VN nói: “Quan hệ hai nước cũng để đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định và mọi cố gắng đóng góp vào việc duy trì hòa bình, ổn định trên Biển Đông đều là các bước tiến tốt.”

Trong một diễn biến khác, tại Hà Nội, ngày 24/1, trả lời câu hỏi của phóng viên đề nghị cho biết phản ứng của VN trước việc PLP chính thức khởi kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài được thành lập theo Điều 287 và Phụ lục VII của Công ước LHQ về Luật Biển 1982, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Biên giới Quốc gia BNG Nguyễn Duy Chiến nêu rõ:

“Lập trường nhất quán của VN là các vấn đề liên quan đến Biển Đông cần phải được giải quyết bằng các biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước LHQ về Luật Biển 1982.

VN cho rằng các quốc gia hoàn toàn có quyền lựa chọn các biện pháp hòa bình để giải quyết các tranh chấp phù hợp với Hiến chương LHQ, luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước LHQ về Luật Biển 1982.”

Về việc vừa qua Tân Hoa xã và Nhân dân Nhật báo đưa tin Cục Đo vẽ Bản đồ Quốc gia Trung Quốc công bố đã hoàn thành và dự kiến cho phát hành “Bản đồ toàn quốc nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa” và “Bản đồ địa hình Trung Quốc” khổ dọc mới vào cuối tháng 1/2013, trong đó vẽ yêu sách “đường chín đoạn” (hay còn gọi là “đường lưỡi bò”) và các đảo, đá, bãi ở khu vực hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa của VN, ông Nguyễn Duy Chiến khẳng định:

“VN có chủ quyền không thể tranh cãi với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, và quyền chủ quyền, quyền tài phán đối với vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa ở Biển Đông theo Công ước LHQ về Luật Biển 1982.

Mọi bản đồ thể hiện thông tin sai lệch về chủ quyền của VN đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, quyền chủ quyền, quyền tài phán của VN ở Biển Đông là phi pháp và vô giá trị”.

+ Trung Quốc: Biển Đông. Mạng Tân Hoa xã ngày 23/1 đưa tin, dự án Cơ sở dịch vụ tổng hợp hải giám ngư chính Hải Khẩu chính thức khởi công ở cảng Hải Khẩu, thành phố Hải Khẩu. Thông tin cho biết, dự án này có tổng mức đầu tư 76,33 triệu NDT là hoạt động quan trọng của lực lượng hải giám, ngư chính tỉnh Hải Nam để nâng cao việc xây dựng năng lực trang thiết bị chấp pháp biển, cơ sở này xây xong sẽ nâng cao năng lực tổng hợp chấp pháp biển “Nam Hải” (Biển Đông), đóng vai trò quan trọng đối với việc tăng cường bảo vệ tài nguyên biển, bảo vệ quyền lợi biển Trung Quốc. Giai đoạn I của dự án sẽ xây dựng 01 bến đỗ cho tàu ngư chính 3000 tấn và 01 bến đỗ cho tàu hải giám 2500 tấn và các công trình như: tòa nhà tổng hợp, cấp điện, chiếu sáng, thoát nước.vv…

10 sự kiện lớn của Hải giám Trung Quốc trong năm 2012 (Mạng của Bộ Tài nguyên Đất đai Trung Quốc ngày 23/1):

1. Thúc đẩy vững chắc việc chấp pháp bảo vệ hải đảo: Các tổng đội hải giám Trung Quốc đã triển khai việc tuần tra định kỳ 15.742 hải lý, hơn 1,1 vạn hải đảo, phát hiện hơn 40 vụ vi phạm, lập án xử lý 14 vụ; ban hành “Ý kiến về việc các Tổng đội hải giám Trung Quốc triển khai công tác kiểm tra, tuần tra chấp pháp định kỳ bảo vệ hải đảo”; “Thông báo về việc triển khai công tác hướng dẫn về chấp pháp hải đảo của hải giám Trung Quốc năm 2012”;

2. Giám sát chặt chẽ hoạt động lấn biển: Cục Hải dương quốc gia khởi động hoạt động chấp pháp “Hải Thuẫn 2012”, trọng điểm xử lý việc lấn biển phi pháp, giám sát chặt chẽ hoạt động lấn biển nằm ngoài phạm vi quy hoạch xây dựng trên biển;

3. Tổ chức tuần tra thường xuyên để bảo vệ chủ quyền đảo Điếu Ngư: đối với cái gọi là sự kiện “mua đảo” của NB, tàu Hải giám Trung Quốc đã triển khai tuần tra chấp pháp thường xuyên tại đảo Điếu Ngư, kiên quyết bảo vệ chủ quyền Trung Quốc;

4. Xử lý môi trường biển Bột Hải: Ngày 1/3/2012, Tổng đội Hải giám Bắc Hải, tổng đội Hà Bắc và các đơn vị liên quan đã tổ chức hội thảo chuyên đề, nghiên cứu đưa ra phương án chấp pháp đối với môi trường biển khu vực biển Bột Hải;

5. Mở rộng việc chấp pháp đối với văn vật dưới nước: Lực lượng hải giám và các cơ quan văn vật ở các địa phương ven biển như: Hà Bắc, Thiên Tân, Sơn Đông, Giang Tô .v.v… hợp tác chặt chẽ tổ chức triển khai với quy mô lớn, phạm vi rộng việc tuần tra và chấp pháp liên hợp bảo vệ văn vật dưới nước;

6. Tiếp tục tuần tra bảo vệ đảo Hoàng Nham: Trước việc hải quân PLP có ý đồ bắt giữ ngư dân và tàu cá Trung Quốc (ngày 4/8/2012), ngày 10/4/2012, các tàu Hải giám 75 và 84 đã đến đảo Hoàng Nham, tiến hành bảo vệ tàu cá và ngư dân Trung Quốc tại thực địa. Sau đó, biên đội Hải giám Trung Quốc tiếp tục tiến hành tuần tra bảo vệ đảo Hoàng Nham nhằm bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và quyền lợi biển Trung Quốc;

7. Tổ chức thành công việc thí điểm chấp pháp khai thác cát biển;

8. Khai thông điện thoại 12323: tháng 7/2012, điện thoại 12323 thông báo về các hành vi vi phạm trên biển toàn quốc đã khai thông vận hành;

9. Thúc đẩy nhanh việc xây dựng tàu thuyền chấp pháp: đưa vào đội ngũ của Tổng đội Hải giám bắc Hải, Đông Hải, Nam Hải 7 chiếc tàu trên nghìn tấn: hải giám 110, 111, 112, 137, 167, 168, 169;

10. Tích cực triển khai việc chấp pháp liên hợp hai bờ.

“Tam Sa” sau nửa năm thành lập (Mạng Nhân dân - 23/1): Thành phố “Tam Sa” được thành lập vì mục tiêu “xây dựng cường quốc biển” của Trung Quốc. Việc thành lập thành phố “Tam Sa” đã trở thành một trong những tiêu điểm mà mọi người quan tâm nhất trong năm qua. Do thành phố “Tam Sa” được thành lập nên các đảo ở “Nam Hải” (Biển Đông) đã được thể hiện cùng tỉ lệ như đại lục trên bản đồ mới của Trung Quốc. Nửa năm qua, thành phố “Tam Sa” dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, Quốc Vụ viện, Tỉnh ủy Hải Nam với tinh thần “một ngày cũng không bỏ lỡ” đã đẩy nhanh công tác lập chính quyền, gấp rút biên soạn quy hoạch trọng điểm, nỗ lực thúc đẩy xây dựng các dự án về cơ sở hạ tầng và bảo vệ môi trường. Đằng sau sự biến đổi to lớn đó là sự vận hành với hiệu suất cao của cơ quan Đảng, Chính quyền “Tam Sa” khi chỉ dùng thời gian 1 tháng ngắn ngủi đã hoàn thành quá trình từ thiết lập cho tới thành lập “Tam Sa”. Sau đó là các công việc như: thiết lập cơ quan trong giai đoạn đầu của thành phố “Tam Sa”, điều phối nhân viên, v.v... được thúc đẩy ổn định theo lộ tuyến ban đầu. Người phụ trách thành phố “Tam Sa” cho biết, lấy việc đóng tàu “Tam Sa 01” trọng tải 8100 tấn làm ví dụ, “Tam Sa” đã dựa theo cách làm mới, tích cực thúc đẩy công tác chuẩn bị, thành lập tổ công tác chuyên ngành đi khảo sát 6 nhà máy đóng tàu nổi tiếng trong nước, đồng thời mời các nhà máy đóng tàu tiến hành thiết kế sơ bộ; từ lúc lập dự án cho tới khi ký kết hợp đồng chỉ sử dụng vỏn vẹn thời gian 3 tháng.

Có thể dự báo được, trong tương lai, “Tam Sa” sẽ tiếp tục hướng tới mục tiêu phía trước. Dựa trên nguyên tắc hiệu quả cao, thực dụng, v.v. dần hoàn thành việc xây dựng chính quyền, hoàn thiện làng chài, xây dựng các tổ chức ở khu vực sinh sống của ngư dân, tìm tòi xây dựng cơ chế mới về chấp pháp tổng hợp trên biển, v. v…

+ “Hải Nam đẩy nhanh phát triển thành phố Tam Sa” (Hải Nam Nhật báo - 23/1): Từ nửa cuối năm 2012 đến nay, phát triển của Tp “Tam Sa” đã thay đổi nhanh chóng. Trước tiên, số chuyến tầu đi từ đất liền ra Tp “Tam Sa” gia tăng, đến nay nay mỗi tuần có một chuyến tầu khứ hồi Tp Hải Khẩu - Tp “Tam Sa”, nhằm cung ứng lương thực, thực phẩm và hàng hóa cho quân dân trên đảo Phú Lâm (Vĩnh Hưng).

Theo Trần Nhu Phong, Chủ nhiệm Trung tâm quản lý phục vụ hậu cần chính quyền “Tam Sa”, từ nửa cuối năm 2012, Hải Nam đã tập trung đầu tư xây dựng các công trình lưỡng dụng tại quần đảo Hoàng Sa, như đầu tư 18 triệu Nhân dân tệ (gần 3 triệu USD) xây dựng Bệnh viện Nhân dân Tp “Tam Sa” đạt tiêu chuẩn cấp I, đầu tư 5 triệu NDT phát triển năng lượng mặt trời, nhà ăn phục vụ các cơ quan chính quyền Tp “Tam Sa”, nhà máy xử lý rác thải 380 tấn/ngày và các thiết bị chuyên dùng, nhà máy xử lý nước thải, nhà công vụ, đường sá, cầu cảng, hệ thống siêu thị….

Về các công trình kết cấu hạ tầng trọng điểm, trước mắt thành phố “Tam Sa” tập trung đầu tư xây dựng 8 dự án trọng điểm, bao gồm sân bay, công trình giao thông, văn phòng làm việc, cầu cảng Phú Lâm giai đoạn II, căn cứ tiếp nhận hàng hóa cầu cảng Văn Xương…

Theo Lãnh đạo thành phố “Tam Sa”, “Quy hoạch phát triển điện "5 năm lần thứ 12" (2011 - 2015)” của thành phố “Tam Sa” đã được phê duyệt. Dự kiến, trong 5 năm tới thành phố “Tam Sa” sẽ đầu tư 300 triệu NDT (gần 50 triệu USD) xây dựng “Tam Sa” trở thành thành phố điển hình về tiết kiệm năng lượng, giảm xả thải.

Về quy hoạch tổng thể thành phố “Tam Sa”, hiện chính quyền Tp “Tam Sa” giao cho Cơ quan Nghiên cứu khoa học kỹ thuật tiến hành nghiên cứu, soạn thảo quy hoạch cải tạo và xây dựng khu vực trọng điểm đảo Phú Lâm, quy hoạch tuyến tầu biển Hải Nam - đảo Phú Lâm, đảo Phú Lâm nối liền với 7 đảo xung quanh thuộc quần đảo Hoàng Sa, quy hoạch cầu cảng tại quần đảo Hoàng Sa, quy hoạch các cứ điểm cung cấp vật tư tại một số đảo bãi tại Hoàng Sa, nhằm nâng cao năng lực quản lý và năng lực bảo đảm, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền quốc gia và quyền lợi biển.

+ VOA - 24/1: Philippines - Trung Quốc: Biển Đông. Ngày 23/1, Bộ Ngoại giao Philippines có buổi trình bày trước các nhà ngoại giao quốc tế để thông báo về hành động pháp lý của Manila. Báo chí PLP trích phát biểu của Thứ trưởng Ngoại giao PLP, bà Erlinda Basilio, nói giới ngoại giao quốc tế ủng hộ việc làm của PLP vì đó là một biện pháp ôn hòa. Bộ cũng cho biết đã chỉ thị cho các lãnh sự, đại sứ quán của PLP, cũng như đại diện của Manila ở khắp nơi trên thế giới bao gồm LHQ, các nước ASEAN, và Tòa Quốc tế về Luật Biển tìm kiếm sự hậu thuẫn từ các tổ chức này.

Thái Lan cho rằng việc PLP đưa tranh chấp Biển Đông ra trước tòa án quốc tế là quyền chính đáng của Manila. Thái Lan và Singapore cũng lặp lại quan điểm rằng tất cả các bên tranh chấp nên theo đuổi các biện pháp ôn hòa để giải quyết tranh chấp Biển Đông.

Manila hy vọng tòa án quốc tế sẽ yêu cầu Trung Quốc ngưng các hoạt động vi phạm chủ quyền lãnh hải của PLP theo Công ước LHQ về Luật Biển. Tuy nhiên, trong trường hợp tòa ra phán quyết chống lại Bắc Kinh, Trung Quốc vẫn có thể làm ngơ trước phán quyết này.

+ “Trung Quốc cảnh báo Philippines không gia tăng căng thẳng trong vấn đề biển đảo” (Trung Quốc Nhật báo, Thời báo Hoàn Cầu - 24/1): Bắc Kinh đã cảnh báo Manila về bất kỳ động thái có thể gây phức tạp hoặc làm căng thẳng giữa hai nước leo thang nhằm phản ứng lại việc PLP đưa vấn đề tranh chấp chủ quyền lên tòa án LHQ.

Các nhà quan sát nhận định vụ kiện cấp cao về tranh chấp đảo của PLP chỉ là “trò chính trị” và cho thấy PLP ít có thiện trí trong đối thoại song phương giữa hai nước về các tranh chấp liên quan.

Chuyên gia vấn đề biên giới biển thuộc Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc Vương Hiểu Bằng cho biết, hành động này của PLP nhằm quốc tế hóa tranh chấp Nam Hải (Biển Đông) với Trung Quốc, nhưng ra tòa án quốc tế, PLP cũng không thể thắng lợi và thành công được. Tố tụng liên quan của PLP thiếu những chứng cứ pháp lý, phía Trung Quốc không có nghĩa vụ phải theo kiện, ngoài ra “đường chín đoạn” (giới tuyến lãnh thổ Trung Quốc trên Biển Đông) còn có trước khi Công ước biển của LHQ ra đời, không nằm trong phạm vi xử lý, cho nên nếu ra tòa PLP cũng không thể thắng nổi.

Mặc dù PLP cũng biết rõ tình hình này nhưng vẫn cố làm vì hai mục đích: Một là cổ vũ các nước có tuyên bố chủ quyền như Việt Nam, Malaysia cùng tham gia khuấy động Nam Hải; Hai là, muốn lôi kéo LHQ - Tổ chức quốc tế lớn nhất này lên “cỗ xe chiến Nam Hải”.

+ Manila tìm kiếm sự giúp đỡ của Liên Hợp quốc trong tranh chấp Biển Đông với Trung Quốc (Cambodia Daily - 24/1 trích Reuters). PLP đã đề nghị Tòa án trọng tài quốc tế can thiệp giải quyết tranh chấp lãnh thổ từ lâu nay tại Biển Đông với Trung Quốc và khẳng định hùng hồn rằng, tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh tại vùng biển này là vô giá trị.

Nhưng cũng chưa rõ ràng làm thế nào để Tòa án LHQ có thể giúp đỡ trong khi tất cả các quyết định đang ràng buộc tất cả các nước liên quan, Tòa án không có quyền lực để bắt buộc họ.

PLP đã tìm kiếm sự ủng hộ của ASEAN để giải quyết tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông với nhất trí yêu cầu Trung Quốc sớm bắt đầu đàm phán về COC. Manila cũng cho rằng bất kỳ một liên kết nào với Trung Quốc nên phải tôn trọng luật pháp PLP. Tập đoàn dầu khí PLP Philex Petroleum đang hy vọng khởi động lại đàm phán với Tập đoàn dầu khí CNOOC của Trung Quốc về Liên doanh khai thác dầu mỏ và khí đốt tại Biển Đông.

Tổng hợp.