+  Trung Quốc, VOA - 12/9: ASEAN - Trung Quốc: Biển Đông. 

Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Hải, đại học Hạ Môn TQ, Trang Quốc Thổ, được Thời báo Hoàn cầungày 12/9 trích lời nói rằng, tranh chấp đảo Hoàng Nham giữa TQ - PLP trước đây đã có xu hướng lắng lại, lúc này PLP lại khuấy lên rắc rối chỉ có thể làm cho đàm phán COC sắp diễn ra trở nên không yên bình. Phía PLP nên tạo ra một bầu không khí hòa bình, không nên lại gây ra biến cố. Xét về biện pháp quân sự và phi quân sự, PLP cũng không có khả năng đơn phương dỡ bỏ công trình trên đảo Hoàng Nham. Được coi là công trình an toàn tránh gió dành cho ngư dân, nếu PLP muốn hành động, TQ sẽ chuẩn bị tốt, khi cần thiết áp dụng biện pháp bảo vệ. Ngoài ra, PLP hoàn toàn không có lí do có hành động quá quyết liệt ở đảo Hoàng Nham bởi vì điều này có thể làm cho tình hình trở nên phức tạp hóa, quyết liệt hóa, cục diện đối đầu hoàn toàn không có lợi ích gì đối với PLP.

Bình luận về COC và TQ, Tác giả Lộ Dương có bài viết trên Thời báo Hoàn cầu cho rằng, COC không phải là vấn đề mới. Trên thực tế, 10 năm qua sau khi ký DOC, TQ và ASEAN luôn duy trì đối thoại về COC thể hiện tuân thủ cam kết của TQ. Thứ hai, TQ phải tràn đầy tự tin về xây dựng COC, đồng thời tích cực tham gia. Trong thời gian hơn 600 năm từ khi phát hiện lớn về địa lý đến nay, các nước phương Tây dường như đã chủ đạo việc xây dựng trật tự quy tắc thế giới. Hiện nay, đặt trước mặt TQ là một cơ hội chủ động tham gia và ảnh hưởng đến việc xây dựng quy tắc, việc này không có nhiều trong lịch sử cận hiện đại của TQ. TQ phải tin tưởng thực lực của mình, tin mình có thể cùng với các nước ASEAN bàn ra một COC tăng cường tin cậy lẫn nhau của các bên, có lợi cho việc bảo vệ lợi ích lâu dài của TQ, cũng có lợi cho bảo vệ hòa bình ổn định của khu vực này.

Trong một tin khác, báo Giải phóng quân ngày 12/9 đưa tin, một dây chuyền tiếp tế hậu phương về bảo đảm sản xuất rau phù hợp với đặc điểm của “Nam Sa” (Trường Sa) đã được xây dựng và đưa vào vận hành.

+  Trung Quốc nên nâng quyền phát ngôn tại Hội nghị quốc tế về Nam Hải (Biển Đông) (Mạng Thời báo Hoàn cầu - 12/9). Các Hội thảo quốc tế về Biển Đông vừa là diễn đàn để các học giả quốc tế giao lưu trao đổi ý kiến, đồng thời cũng là nơi quan trọng để các bên tranh dành “quyền phát ngôn”. Phóng viên Báo Hoàn cầu thường trú tại các nước ASEAN đã từng tham dự nhiều hội thảo quốc tế về Biển Đông tại các nước PLP, SGP, Malaysia… cho biết nhiều Hội thảo có tính chất không hoan nghênh phóng viên TQ, nhưng cũng có những hội thảo rất cởi mở. Quy mô các hội thảo thường có tới khoảng 200 người, giao lưu, thậm chí là tranh cãi đối đầu gay gắt giữa các học giả thường diễn ra.

Tại nhiều Hội thảo, phát biểu của nhiều học giả nước ngoài đều nhằm phê phán TQ, rất ít ý kiến nói hộ cho TQ, vì thế họ cũng thường ngăn cản sự tham dự của phóng viên TQ (đặc biệt tại Hội thảo do Trung Tâm nghiên cứu Luật quốc tế - Đại học Quốc lập Singapore hồi tháng 6/2011).

Có học giả TQ đã từng than rằng “quyền phát ngôn của TQ trên các diễn đàn quốc tế còn yếu, trong vấn đề Biển Đông cũng không ngoại lệ”.

Tại các Hội thảo này, học giả của VN và PLP thường chuẩn bị kỹ càng, có sơ đồ, tài liệu kèm theo, phát biểu bằng tiếng Anh lưu loát và thường chỉ trích về tuyên bố chủ quyền của TQ. Học giả Mỹ thường nhấn mạnh “tự do hàng hải Biển Đông liên quan đến lợi ích quốc gia Mỹ”, “châu Á sẽ được lợi với Chiến lược Trở lại châu Á của Mỹ”.

Phía TQ tham dự Hội thảo, có học giả phát biểu hay, biết nắm cơ hội tích cực chuyển tải lập trường TQ, nhưng cũng có học giả sử dụng tiếng Anh không tốt, hoặc không nghe được vấn đề của người khác, chỉ có thể sử dụng các ngôn từ ngoại giao liên quan đến vấn đề Biển Đông, thậm chí trở thành trò cười cho người khác.

Học giả Naze Rui Khalid của Malaysia rất có thiện cảm với TQ, đã từng kiến nghị “học giả TQ nên cố gắng hết mức tham gia các Hội nghị quốc tế về Biển Đông”, “giải quyết vấn đề Biển Đông cần thiết phải kiên nhẫn, TQ và các nước liên quan nên bắt đầu từ những nơi, lĩnh vực ít nhạy cảm, cần phải đạt thành quả ở nơi thấp trước”.

+  Philippines, Bắc Kinh, Nam Ninh, CRI - 11/9: Philippines cân nhắc dỡ cọc bê tông của Trung Quốc tại bãi cạn Hoàng Nham. Ngày 10/9, phát biểu tại một cuộc phỏng vấn nhân dịp Hội nghị lần thứ 7 các Đô đốc Hải quân ASEAN tại Manila, Phó Đô đốc Hải quân PLP Jose Luis Alano cho biết CP/PLP đang bàn thảo việc dỡ bỏ các cọc bê tông tại Scarborough. Tuy nhiên, ông Alano không tiết lộ cụ thể kế hoạch dỡ bỏ các cọc này. Quyết định cuối cùng về việc liệu có dỡ bỏ các khối bê tông hay không sẽ do chính phủ quyết định.

Cũng theo ông Jose Luis Alano, hiện chưa phát hiện có thêm hoạt động tại khu vực bãi cạn này kể từ khi BQP/PLP buộc tội TQ hồi tuần trước đã chôn 75 khối bê tông ngầm ở dưới nước ở khu vực bãi cạn. Quân đội PLP vẫn tiếp tục giám sát chặt chẽ tình hình thực địa tại Sacrborough và các hoạt động tại khu vực này.

Về việc này,trả lời phỏng vấn báo chí, NFN/BNG/TQ Hồng Lỗi cho biết, tình trạng mà PLP tuyên bố hoàn toàn là bịa đặt sự thực, và hoạt động của TQ tại đảo Hoàng Nham và vùng biển phụ cận đều là việc trong phạm vi chủ quyền của TQ. TQ đề nghị PLP không nên tiếp tục gây ra bất cứ rắc rối mới nào, đồng thời đi cùng hướng với TQ, góp phần nỗ lực bảo vệ hòa bình ổn định “Nam Hải” (Biển Đông) và phục hồi quan hệ TQ - PLP.

+  Trung Quốc - 10/9: Trung Quốc: Biển Đông. Ngày 10/9, tại buổi họp báo thường kỳ, NFN/TQ cho biết: Trải qua thỏa thuận giữa TQ và các quốc gia ASEAN, Hội nghị lần thứ 6 Quan chức cao cấp về thực hiện DOC và Cuộc họp lần thứ 9 Nhóm Công tác chung về thực hiện DOC sẽ được tổ chức tại thành phố Tô Châu, tỉnh Giang Tô, TQ từ ngày 14 - 15/9. Lần này, các bên sẽ trao đổi ý kiến sâu hơn về việc thực hiện toàn diện hữu hiệu DOC, tăng cường hợp tác trên biển, đồng thời tổ chức tham vấn về COC trong khuôn khổ thực hiện DOC.

Cùng ngày 10/9, Cục Hải dương quốc gia TQ đưa tin, gần đây, phân cục Nam Hải của Cục Hải dương Quốc gia đã tổ chức hội nghị tọa đàm công tác nửa đầu năm 2013, học tập tinh thần hội nghị Học tập tập thể lần thứ 8 của Bộ chính trị, tổng kết công tác nửa năm đầu, sắp xếp các nhiệm vụ công tác nửa năm cuối.

Hội nghị đã tổng kết hoạt động của phân cục Nam Hải trong thời gian qua như việc triển khai việc chấp pháp hành chính biển lần đầu của thành phố “Tam Sa”, tuần tra lập thể trên không và trên biển 19 đảo, đá của quần đảo “Tây Sa” (Hoàng Sa), hoàn thành công tác lắp đặt cột mốc địa danh cho 15 đảo, bãi tiêu biểu của Hoàng Sa, thành lập đài Dự báo Hải dương “Tam Sa”, hoàn thành việc xây dựng website thông tin dự báo hải dương và trạm công bố thông tin dự báo…

Về phương hướng hoạt động nửa cuối năm, phân cục Nam Hải sẽ triển khai và hoàn thành các công tác trên 9 mặt dưới đây: 1) triển khai sâu hơn hoạt động thực tiễn giáo dục đường lối quần chúng của Đảng; 2) kiên quyết bảo vệ quyền và lợi ích biển, làm tốt việc tuần tra định kỳ và hoạt động chuyên đề, kiên quyết bảo vệ chủ quyền quốc gia và quyền, lợi ích biển; 3) trấn áp nghiêm khắc hành vi sử dụng biển (đảo) vi phạm pháp luật; 4) xúc tiến quy phạm hóa việc khai thác sử dụng vùng biển, hải đảo, tập trung thực hiện việc giám sát quản lý toàn bộ tình hình; 5) đẩy mạnh mức độ, triển khai việc xây dựng văn minh sinh thái biển ở “Nam Hải” (Biển Đông); 6) xây dựng nền tảng dự báo quan trắc hải dương, nâng cao chất lượng dự báo; 7) thúc đẩy điều tra hải dương; 8) tăng cường công tác xây dựng đảng và chống tham những; 9) làm tốt “Tam định” mới và công tác liên quan đến cải cách đơn vị sự nghiệp, lấy “4 chuyển biến” làm thước đo, dựa trên việc sắp xếp công tác trọng điểm hàng năm, triển khai có trật tự, ổn thỏa các công tác.

Trong một tin khác, Mạng Nhân dân ngày 10/9 đưa tin, sau hơn nửa tháng lắp đặt điều chỉnh, việc nâng cấp, cải tạo hệ thống truyền hình số ở các bãi đá của quần đảo “Nam Sa” (Trường Sa) đã hoàn tất, với hơn 80 tiết mục truyền hình số vệ tinh.

Trước đó, theo tin từ Mạng Nuôi trồng Thủy sản TQ, ngày 5/9, tàu khảo sát khoa học ngư nghiệp “Nam Phong” của Viện Nghiên cứu thủy sản “Nam Hải” thuộc Viện Nghiên cứu Khoa học Thủy sản TQ đã khởi hành đến vùng biển “Nam Sa” (quần đảo Trường Sa) tiến hành chuyến đi điều tra thứ ba trong năm 2013 của dự án “Điều tra và đánh giá nguồn tài nguyên nghề cá “Nam Hải” (Biển Đông)”.

Chuyến đi kéo dài khoảng 26 ngày, thiết lập 50 vị trí điều tra, theo kế hoạch triển khai nghiên cứu trên 4 mặt: nguồn tài nguyên nghề cá, yếu tố môi trường ngư trường, yếu tố sinh vật ngư trường và kỹ thuật đánh bắt hiệu quả cao.

+ RFI - 9/9: Việt Nam: Biển Đông. Tiến sĩ sử học VN Nguyễn Nhã vừa kết thúc chuyến đi châu Âu đến các nước Đức, Áo, Séc và Pháp để tiếp tục công việc mà ông vẫn làm từ mấy năm nay, đó là trình bày những bằng chứng lịch sử về chủ quyền của VN trên 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa cho người Việt cũng như người nước ngoài. Trả lời phỏng vấn, Tiến sĩ Nguyễn Nhã nhắc lại mong muốn của ông là mọi người chung tay góp sức quảng bá cho quốc tế biết những sự thật lịch sử về chủ quyền của VN trên 2 quần đảo nói trên và bác bỏ những lập luận của TQ.

Chuyến đi châu Âu của tiến sĩ Nguyễn Nhã cũng trùng với thời điểm Nhà xuất bản Giáo dục VN tháng 7/2013 vừa phát hành một cuốn sách của ông tựa đề “Những bằng chứng về chủ quyền của VN đối với 2 quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa”. Cuốn sách đúc kết những gì mà tiến sĩ Nguyễn Nhã đã dày công nghiên cứu từ 40 năm qua, kể từ khi ông cho xuất bản Tập san sử địa Đặc khảo Hoàng Sa và tổ chức triển lãm về chủ quyền của VN ở Hoàng Sa và Trường Sa vào năm 1975, cho đến năm 2003, khi ông thực hiện và bảo vệ thành công luận án tiến sĩ về đề tài ''Quá trình xác lập chủ quyền của VN tại quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa'' và cho đến nay.

+  Bắc Kinh, HongKong, VOA - 9/9: Trung Quốc: Biển Đông. Ngày 8/9, Tư lệnh Hải quân TQ Ngô Thắng Lợi đã lên đường bắt đầu chuyến thăm Mỹ và dự kiến sẽ có cuộc gặp gỡ với các quan chức Hải quân Mỹ nhằm trao đổi việc xây dựng quan hệ hải quân Trung - Mỹ kiểu mới.

Mạng Tân hoa dẫn lại nguồn tin từ “Tạp chí Hải quân” Mỹ cho biết, BT Hải quân Mỹ Jonathan Greenert trong một cuộc hội thảo hôm 5/9 cho biết, hải quân Trung - Mỹ gần đây đã triển khai một số hợp tác, bao gồm cả diễn tập chống cướp biển, hy vọng sẽ có ngày càng nhiều các cuộc diễn tập và hành động chung giữa hai bên về quân sự. Thậm chí Jonathan bày tỏ: “chúng tôi sẽ thảo luận cả khả năng tác chiến liên hợp Trung - Mỹ”, nhưng ông cho rằng “tiến hành một hành động đơn giản cũng mất một khoảng thời gian khá dài”.

Jonathan Greenert cũng tiết lộ rằng, phía TQ cho biết, hải quân nước này có thể tăng thêm quân tại Biển Đông. Tuy nhiên, TQ cũng biết rằng xuất hiện trên Biển Đông còn có hải quân các nước khác như Mỹ, Nhật, PLP. Do vậy TQ hy vọng tránh xảy ra phán đoán sai lầm và tình hình gây khó xử cho bản thân họ.

Trước đó, ngày 6/9, tại thành phố Hải Khẩu, tỉnh Hải Nam - TQ, Đại học Trung Sơn và hội Liên lạc hữu nghị quốc tế tổ chức cùng Hội Liên lạc hữu nghị quốc tế Hải Nam đã tổ chức Hội thảo Hợp tác và phát triển “Nam Hải” (Biển Đông) lần thứ nhất, với sự tham dự của gần 50 chuyên gia của nhiều trường đại học TQ và quốc tế. Hội thảo đã xoay quanh các phương diện như: chiến lược biên giới biển TQ, chủ quyền và khai thác phát triển biển quốc gia, toàn cầu hóa và mạng lưới đa quốc gia, khảo cổ hải dương… nhằm xúc tiến hợp tác và phát triển Biển Đông, cung cấp sức mạnh mới để thúc đẩy việc xây dựng và phát triển của tỉnh Hải Nam.

Trong một tin khác, một lần nữa, TQ lại chỉ trích quyết định của PLP đưa TQ ra trước ủy ban trọng tài quốc tế của LHQ, gọi động thái này là “thiếu hiểu biết”. Bài xã luận ngày 8/9 trên tờ báo tiếng Anh China Daily của TQ nói rằng, theo Công ước về Luật biển năm 1982 của LHQ, quyết định của ủy ban trọng tài chỉ có hiệu lực khi các phe tranh chấp xuất hiện trước ủy ban. Tuy nhiên, một khi TQ đã không xuất hiện, có nghĩa là TQ không chấp nhận thẩm quyền tài phán của ủy ban này thì mọi quyết định của ủy ban đều không phù hợp. Hơn nữa, mặc dù TQ có nghĩa vụ giải quyết các cuộc tranh chấp với các nước thông qua phương cách hòa bình, TQ không có nghĩa vụ chấp nhận thẩm quyền tài phán của bất kỳ cơ quan trọng tài nào trong việc giải quyết việcc vấn đề lãnh thổ và hàng hải.

Trung Quốc - 8/9: ASEAN - Trung Quốc: Biển Đông. Chương trình Bình luận thời sự, Đài Truyền hình Phượng Hoàng ngày 5/9 đưa bình luận của Hà Lượng Lượng cho rằng, tại Hội nghị Thượng đỉnh Thương mại và Đầu tư TQ - ASEAN tại Nam Ninh, các nhà lãnh đạo các nước ASEAN như TTg/TL, TTg/CPC, TTh Myanmar… đều không nhắc tới vấn đề “Nam Hải” (Biển Đông), họ chỉ nói tới ASEAN hoặc quan hệ kinh tế thương mại giữa bản thân nước họ với TQ. Nhưng TTg Nguyễn Tấn Dũng nhắc đến vấn đề này tương đối hàm súc, cho dù trọng điểm phát biểu của ông là vấn đề kinh tế, có thể ông bị áp lực trong nước, ông nói rằng “bất đồng nảy sinh trong các vấn đề liên quan giữa các nước liên quan là thực tế, chúng ta có trách nhiệm quản lý hiệu quả bất đồng, cùng nỗ lực tăng cường tin cậy lẫn nhau, thể hiện quyết tâm chính trị, cùng hiệp thương, thông qua biện pháp hòa bình theo luật pháp quốc tế giải quyết bất đồng liên quan và cùng tìm biện pháp giải quyết hợp lý mà các bên liên quan đều chấp nhận được”. Những phát biểu này về đạo lý cũng không có gì sai, ông không hề nhắc đến “Nam Hải” và TQ có thể chấp nhận được. Ngoài ra, khi Lý Khắc Cường gặp Nguyễn Tấn Dũng, hai bên xưng hô với nhau là đồng chí, điều này cho thấy tính đặc thù của quan hệ giữa TQ và VN.

Kênh CCTV 7 Đài Truyền hình TW/TQ, Hải Nam Nhật báo ngày 8/9 đưa tin, ngày 7/9, người thanh niên nhập ngũ tham gia quân đội đầu tiên của thành phố “Tam Sa”, Hoàng Kiện đã tuyên thệ trang nghiêm trước bia chủ quyền “Tam Sa”. Cùng ngày, chính quyền thành phố “Tam Sa”, Khu Cảnh bị “Tam Sa” đã tổ chức lễ đưa tiễn đối với Hoàng Kiện.

+ VOA, RFA, RFI - 6/9: Trong bài bình luận trên trang mạng The Diplomat ngày 5/9, nhà phân tích quân sự James R. Holmes, giáo sư ngành chiến lược của Đại học Hải quân Mỹ khuyến cáo các nước Đông Nam Á nên cẩn trọng và khước từ Bộ quy tắc Ứng xử Biển Đông với Trung Quốc.

Ông Holmes cho rằng bộ quy tắc ứng xử duy nhất đáng phải có là qua đó TQ chịu từ bỏ đường lưỡi bò 9 đoạn và các tuyên bố giành chủ quyền ở Biển Đông. Bộ quy tắc cũng cần là một văn kiện thể hiện lời nói của Bắc Kinh đi đôi với việc làm, bằng cách rút khỏi các địa điểm đã xâm phạm vào các khu đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng, ngừng việc ngăn cản các hoạt động của hải quân của nước ngoài trong khu vực bản đồ lưỡi bò do chính TQ vẽ ra, cũng như nhất trí rằng mục đích của bất kỳ một bộ quy tắc ứng xử nào ở Biển Đông cũng phải kể đến Công ước LHQ về Luật Biển.

Việc chấp thuận một bộ quy tắc ứng xử thiếu cân nhắc các yếu tố này, các nước ASEAN sẽ phải chấp nhận thực trạng hiện nay bao gồm cả việc TQ chiếm giữ các khu vực nằm sâu trong vùng đặc quyền kinh tế của các nước khác như trường hợp bãi cạn Scarborough và bãi đá Mischief của PLP và thậm chí sẽ phải trả giá dài dài trong tương lai.

Trong một tin khác, ngày 7/9, Thứ trưởng Quốc phòng kiêm tư lệnh Hải quân VN Đô đốc Nguyễn Văn Hiến đã kết thúc chuyến thăm 3 ngày tới Singapore. Hải quân 2 nước đã đạt được thỏa thuận hợp tác cứu nạn tàu ngầm, và ký kết bản ghi nhớ về trao đổi thông tin liên quan đến hoạt động hàng hải phi quân sự giữa hải quân 2 nước.

Trong khi đó, Tân Hoa xã trích thuật tin tức trong nước cho biết Hải quân VN quyết định thành lập phi đội máy bay biển DHC-6 đảm nhiệm mọi hoạt động sẵn sàng tác chiến và huấn luyện. Cùng với phi đội trực thăng EC-225 hình thành cuối năm 2011, việc thành lập phi đội máy bay biển này là một phần các nỗ lực nhằm xây dựng lực lượng hải quân, bảo vệ chủ quyền biển đảo của VN giữa tình hình tranh chấp Biển Đông.

+  Thượng Hải - 6/9: Trung Quốc Nhật báo ngày 6/9 đăng bài bình luận của tác giả Su Xiaohui, Phó Ban nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, Viện Nghiên cứu Quốc tế TQ với nội dung “Không nên bỏ qua nội dung mềm”, theo đó cho rằng, nỗ lực đưa TQ trở thành cường quốc biển gồm cả việc theo đuổi các điểm đồng lợi ích với các nước khác trong phát triển hải dương.

Tại buổi nghiên cứu với các ủy viên trong ban lãnh đạo ĐCS/TQ ngày 30/7, CT Tập Cận Bình đã chủ trì và nhấn mạnh nỗ lực xây dựng TQ trở thành cường quốc biển. Những nhận định của ông Tập đã làm gia tăng quan ngại về chính sách của TQ trong giải quyết các tranh chấp tại Biển Đông và biển Hoa Đông đã có sự thay đổi. Cũng đang có những nghi ngờ rằng TQ sẽ có xu hướng dựa vào khả năng quân sự hơn cách tiếp cận hòa bình như đối thoại và đàm phán để xử lý căng thẳng và điều này sẽ làm tăng nguy cơ về những vụ va chạm tiềm ẩn. Điều này không chỉ đi ngược lại lợi ích của các nước trong khu vực cũng như lợi ích của Mỹ.

Là một cường quốc đang trỗi dậy, lực lượng hải quân TQ hiện nay vẫn chưa tương xứng với mức độ phát triển của TQ. Việc củng cố khả năng của hải quân cũng như tăng chi phí trong xây dựng TQ trở thành cường quốc biển vẫn chưa vượt qua mức thông thường của một nước đang trong giai đoạn phát triển. Do đó TQ không nên bị nghi ngờ hay lên án.

Quan điểm của TQ vẫn tiếp tục mang tính kiềm chế và phòng thủ.

Vấn đề là các chính sách của TQ đang bị thông dịch sai và bóp méo. Một số phương tiện truyền thông chủ ý bóp méo các chính sách của TQ nhằm coi TQ là nhân tố gây bất ổn định trong khu vực. Họ đã bỏ qua “nội dung mềm” mà mang yếu tố cốt lõi trong các chính sách của TQ.

Khi Tập kêu gọi phát triển TQ trở thành cường quốc biển, ông Tập đã nhấn mạnh TQ sẽ theo đuổi các lợi ích hội tụ với các nước khác và TQ sẽ đề ra kế hoạch tổng thể có tính tới tất cả các nhân tố. Điều này có nghĩa TQ đang hành động một cách có trách nhiệm khi trở thành cường quốc biển.

Ý định của TQ đã được thể hiện rõ trong báo cáo của cựu lãnh đạo TQ Hồ Cẩm Đào tại phiên khai mạc ĐH/ĐCS/TQ 18. Theo báo cáo chính sách biển của TQ cần tăng cường năng lực của TQ trong khai thác các nguồn tài nguyên biển, phát triển nền kinh tế biển, bảo vệ sinh thái biển và kiên quyết bảo vệ các quyền và lợi ích biển cũng như phát triển đưa TQ trở thành cường quốc biển.

Có hai điều có thể kết luận từ báo cáo. Điểm đầu tiên là giấc mơ trở thành cường quốc biển TQ là một thiết kế mang tính toàn diện thay vì tham vọng quân sự đơn thuần. Giấc mơ này không chỉ giải quyết vấn đề bảo vệ chủ quyền mà còn nhấn mạnh việc đạt được phát triển chung và tình huống cùng thắng với các nước khác. Khái niệm cường quốc biển không đồng nghĩa với một cường quốc với ưu thế vượt trội về quân sự có thể chiến thắng các nước khác bằng ý chí của mình. Đây là điều cần cân nhắc khi báo cáo có nội dung ở phần 8 về “ra sức nỗ lực để thúc đẩy phát triển sinh thái” thay vì phần 9 “đẩy mạnh hiện đại hóa quốc phòng và các lực lượng vũ trang”.

Thông điệp thứ 2 từ báo cáo là TQ đánh giá cao tầm quan trọng của phát triển và hợp tác hơn là xung đột và đối đầu. TQ hiểu rõ quan ngại của các nước láng giềng về các tranh chấp biển và cố gắng thúc đẩy hợp tác giữa các bên liên quan nhằm giảm căng thẳng và duy trì ổn định khu vực. TQ đã có động thái tích cực nhằm tái bảo đảm với các nước láng giềng. BTNG/TQ Vương Nghị đã đưa ra đề xuất 3 điểm về giải quyết tranh chấp Biển Đông trong chuyến thăm TL vào tháng 8/2013.

Trong khi đó, Mỹ cần nhận thức rằng TQ sẽ không thể theo kịp Mỹ về sức mạnh hải quân trong nhiều thập kỷ tới. Do đó, Mỹ không nên quá phản ứng với TQ về sự phát triển hải quân TQ cũng như ứng xử với Mỹ như đối thủ.

Thậm chí dù cả hai bên Mỹ - Trung vẫn chưa thể xây dựng đủ lòng tin lẫn nhau để có thể thực hiện trao đổi quân sự sâu nhưng hai bên có thể cùng nhau hợp tác trong nhiều lĩnh vực không nhạy cảm mà đem lại lợi ích cho các nước trong khu vực. Hiện nay, với nỗ lực của TQ trở thành cường quốc biển, có thể đã đến lúc hai bên cần nối lại hợp tác trên biển.

Tổng hợp