07/08/2015
Ngày 26/5, Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu đưa ra Sáng kiến Hòa bình Biển Đông - một kế hoạch nhằm xoa dịu căng thẳng trên Biển Đông khi kêu gọi các bên gạt tranh chấp sang một bên và cùng đàm phán các thỏa thuận chia sẻ nguồn tài nguyên.
Sáng kiến Hòa bình Biển Đông kêu gọi tất cả các bên liên quan gác tranh chấp chủ quyền, kiềm chế, và nhất trí giải quyết tranh chấp một cách hòa bình, thành lập một bộ quy tắc ứng xử, tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc (LHQ) và Công ước về Luật Biển, cùng nhau khai thác các nguồn tài nguyên. Sáng kiến cũng thúc giục các bên hợp tác với nhau trong lĩnh vực an ninh phi truyền thống như cứu nạn trên biển, chống cướp biển, hỗ trợ nhân đạo.
Ông Mã Anh Cửu đã lựa chọn đầy khôn ngoan về thời điểm đưa ra Sáng kiến Hòa bình Biển Đông. Thế giới đang chờ đợi xem liệu có thêm hành động nào được thực hiện và các bên liên quan phản ứng như thế nào trước đề xuất này. Trước hết là những câu hỏi về lập trường và thái độ.
Trong việc xem xét chủ quyền trên Biển Đông, trong thời gian 1946-1947, chính phủ Trung Quốc tại Nam Kinh cử một hạm đội hải quân đến vùng biển này cắm cột mốc, tuyên bố chủ quyền và công bố nó với thế giới. Sau đó, Trung Quốc đã phát hành bản đồ với những tuyên bố lãnh thổ và giới thiệu cái gọi là “đường 11 đoạn” hay còn được gọi là đường "chữ U". Trung Quốc đã bày tỏ sẽ sẵn sàng gạt những tranh chấp chủ quyền sang một bên và tham gia đối thoại để giải quyết tranh chấp và cùng nhau phát triển các nguồn tài nguyên trong khu vực, song với điều kiện tiên quyết là phải được công nhận chủ quyền đối với khu vực này. Điều này cho thấy Đài Loan cũng đang chuẩn bị hành động một cách hợp lý, kiềm chế và cởi mở hơn.
Trong khi đó, căng thẳng tiếp tục leo thang tại Biển Đông, nơi các quốc gia liên quan đã ra sức mở rộng các cơ sở của họ. Bất hòa giữa Trung Quốc và Mỹ đã chuyển từ ngôn từ ngoại giao sang cọ xát trên thực tế. Mỹ đã gửi máy bay và tàu quân sự qua khu vực này để tái khẳng định quan điểm về tự do hàng hải.
Mặc dù xung đột được dự đoán chưa xảy ra trong tương lai gần nhưng sự căng thẳng trong khu vực có chiều hướng tăng lên với sự leo thang có kiểm soát. Tình trạng này phải được giải quyết một cách cẩn trọng. Do đó, Sáng kiến Hòa bình Biển Đông là một đề xuất kịp thời của Tổng thống Mã Anh Cửu. Sau khi được công bố, Sáng kiến Hòa bình Biển Đông đã được Mỹ và Nhật Bản hoan ngênh một cách trực tiếp hoặc gián tiếp. Nhật Bản đã ký với Đài Loan một thỏa thuận về đánh bắt thủy sản. Mỹ đã phản ứng kịp thời đối với sáng kiến khi Bộ Ngoại giao nước này bày tỏ sự đánh giá cao. Điều này ít nhất phản ánh thực tế rằng miễn là Đài Loan chọn con đường trung lập, hành động hợp lý, thực dụng, và sẵn sàng giao tiếp thông qua đối thoại và giải quyết hòa bình các tranh chấp, những nỗ lực của hòn đảo này sẽ được công nhận.
Có thể dự đoán rằng chính sách và hành động hợp lý của Đài Loan sẽ nhận được sự hỗ trợ và đánh giá cao của nhiều quốc gia. Đài Loan có thể giúp thiết lập một quy tắc ứng xử chấp nhận được cho tất cả các bên, chấm dứt vòng luẩn quẩn không lối thoát và đóng góp cho hòa bình khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Bài viết của Giáo sư George W. Tsai, Đại học Văn hóa Trung Quốc (Đài Loan) đăng trên “Jakarta Toàn cầu.”
Nhật Linh (gt)
Trong hai ngày 16-17/11/2022, Học viện Ngoại giao đã tổ chức các Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 về chủ đề “Biển hoà bình – Phục hồi bền vững”.
Sáng ngày 16/11/2022, Hội thảo khoa học quốc tế về Biển Đông lần thứ 14 do Học viện Ngoại giao, phối hợp tổ chức cùng các đối tác đồng bảo trợ trong và ngoài nước, đã khai mạc tại Đà Nẵng với chủ đề “Biển Hòa Bình – Phục hồi bền vững”.
Ngày 12-13/9/2022, Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao đã phối hợp với Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội tổ chức Khóa học Nâng cao Năng lực Biển lần thứ hai thuộc khuôn khổ Trung tâm Ngoại giao Biển (MDC).
Ngày 23/9, Học viện Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam tổ chức tọa đàm trực tuyến An ninh biển và Luật pháp quốc tế ở Biển Đông.
Ngày 19/8/2021, Học viện Ngoại giao phối hợp với Đại sứ quán Anh và Quỹ Konrad Adenauer Stiftung (KAS), Đức tại Hà Nội tổ chức Đối thoại Biển lần thứ 7 (trực tuyến) với chủ đề “Đánh giá các vấn đề biển đang nổi lên từ góc độ luật pháp quốc tế”.
Thông cáo báo chí: Bộ trưởng Quốc phòng Vương quốc Anh Robert Ben Lobban Wallace thăm và thảo luận tại Học viện Ngoại giao Việt Nam, ngày 22/7/2021)