17/11/2010
Hội nghị khoa học quốc tế về Biển Đông tại Thành phố Hồ Chí Minh kết thúc ngày 12/11/2010, với phần thảo luận về các kinh nghiệm giải quyết tranh chấp và quản lý xung đột tại vùng Biển Đông, cũng như các biện pháp thúc đẩy hợp tác nhằm bảo đảm hòa bình và ổn định trong vùng.
Theo hãng tin Đức DPA, các chuyên gia có mặt trong các cuộc họp đã ghi nhận là tình hình căng thẳng trong quan hệ giữa Trung Quốc và các nước Đông Nam Á đã dịu bớt trong những tháng gần đây. Tuy nhiên, các tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải rất khó giải quyết và có thể dẫn đến xung đột trong tương lai. Căn nguyên của vấn đề, theo nhiều chuyên gia, là yêu sách chủ quyền theo hình chữ U, còn gọi là “đường lưỡi bò” của Trung Quốc quá bao quát, mơ hồ và thiếu cơ sở pháp lý.
Về vấn đề này, DPA trích lời giáo sư Carl Thayer thuộc Học viện Quốc phòng Ôxtrâylia, nhận xét rằng các diễn giả tại hội nghị đã không tìm thấy cơ sở pháp lý quốc tế nào cho tấm bản đồ theo đó Trung Quốc đã tuyên bố chủ quyền trên gần như toàn bộ vùng Biển Đông.
Đây là bản đồ do Trung Quốc đơn phương vẽ ra bao gồm 9 đường gián đoạn khoanh vùng biển mà Bắc Kinh tự nhận là của mình, và chính thức đưa ra cách đây hơn hai năm. Đối với nhiều chuyên gia quốc tế, yêu sách vừa rộng khắp, vừa không rõ ràng, là nhân tố tạo nên nghi ngại ở các quốc gia khác.
Trang web của Học viện Ngoại giao Việt Nam, trích dẫn lời giáo sư Hjala, nguyên Đại sứ Inđônêxia cho rằng Trung Quốc nên làm rõ yêu sách của mình ở Biển Đông, nhất là đường đứt khúc 9 đoạn vì theo ông, cho đến nay, Bắc Kinh chưa bao giờ làm rõ Trung Quốc muốn hợp tác cùng phát triển ở khu vực nào trên Biển Đông, hợp tác cái gì, hợp tác với ai, và theo cơ chế nào.
Nhà nghiên cứu Daniel Shaeffer thuộc Trung tâm Nghiên cứu châu Á 21 của Pháp cũng nhận định là việc Trung Quốc chính thức đưa ra đường đứt khúc 9 đoạn là một diễn biến đáng chú ý nhất ở khu vực trong 2 năm qua. Tuy nhiên theo ông, Trung Quốc nên công khai và làm rõ yêu sách của mình, đối thoại với các nước trong khu vực về các khác biệt nảy sinh.
Giáo sư Mỹ Bronson Percival thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược CNA của Hải quân Mỹ thì cho rằng đường đứt khúc 9 đoạn và đòi hỏi đưa Biển Đông vào khu vực “lợi ích cốt lõi” của Trung Quốc đã làm tăng nghi ngại của các nước trong khu vực.
Về phần mình, giáo sư Tô Hạo (Su Hao) thuộc trường Đại học Ngoại giao Bắc Kinh đã cố gắng biện minh cho lập luận của Trung Quốc khi giải thích rằng vùng nước bên trong đường đứt khúc 9 đoạn, là vùng nước lịch sử từ lâu đời của Trung Quốc, và Công ước Liên Hợp Quốc về luật biển cũng thừa nhận các vùng biển lịch sử, như trường hợp vùng biển giữa Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ. Còn về khái niệm “lợi ích cốt lõi” ở Biển Đông, ông cho rằng chưa bao giờ Trung Quốc sử dụng thuật ngữ đó trong các tài liệu chính thức.
Dù sao thì theo giáo sư Carl Thayer, cuộc tranh luận giữa các chuyên gia Trung Quốc và các nước khác tại cuộc hội thảo lần này đã bớt căng thẳng hơn lần trước, cách đây đúng một năm, tại Hà Nội. Thay đổi này phản ánh không khí hòa hoãn hơn giữa Bắc Kinh và các nước khác trên hồ sơ Biển Đông, đã được nhận thấy tại các hội nghị thượng đỉnh vào tháng trước của ASEAN tại Hà Nội.
Nazery Khalid, thuộc Học viện Hàng hải của Malaixia nhận xét các nhà nghiên cứu Trung Quốc đang "thận trọng và rón rén” tại hội nghị lần này và là một điều hay khi lời lẽ của phía Trung Quốc bớt hung hăng hơn hồi năm ngoái.
Tuy nhiên, theo DPA, một học giả Việt Nam đã tỏ ý thận trọng trước tình hình hòa dịu hiện nay tại Biển Đông. Ông Bùi Hồng Phúc, nguyên đại sứ Việt Nam tại Trung Quốc cảnh báo: “Lời lẽ và giọng điệu của Trung Quốc đã bớt hung hăng hơn, nhưng các hành động thực tế của họ vẫn y như trước”.
Theo DPA
Bài viết của TS. Mark J. Valencia (Mỹ) phân tích những chuỗi sự kiện gần đây trên Biển Đông, đánh giá những vấn đề cơ bản mà các tranh chấp đang đặt ra, dự báo tình hình sắp tới và đề ra các kiến nghị, trong đó nêu rõ cần sớm có thỏa hiệp mạnh mẽ để ngăn ngừa các tình huống...
Bài viết của bà Kang Fong, Phó Viện trưởng, Viện nghiên cứu Trung Quốc Cộng Sản, Đài Loan, phân tích và đánh giá tình hình tranh chấp, tình hình an ninh và những diễn biến trong tương lai của Biển Đông.
Bài tham luận của GS. Keyuan Zou, Khoa Luật, Đại học Trung tâm Lancashire, Vương quốc Anh bàn về địa vị pháp lý của các đảo nhân tạo tại quần đảo Trường Sa, và ảnh hưởng của nó đến tranh chấp Biển Đông, đặc biệt là các tranh luận pháp lý trong tương lai.
Bài tham luận của GS. Peter Dutton, Viện nghiên cứu Biển Trung Quốc, Học viện Hải quân Hoa Kỳ phân tích về 3 tranh chấp cơ bản (chủ quyền, quyền tài phán và vấn đề kiểm soát) và 3 mục tiêu của Trung Quốc (hội nhập khu vực, kiểm soát tài nguyên và tăng cường an ninh). Bài viết kết luận rằng 3 tranh chấp...
Những đánh giá của Đại sứ Hasjim Djalal, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á về vai trò cũng như những kết quả khả quan đã đạt được của Ngoại giao kênh 2 (kênh học giả) trong vấn đề giải quyết tranh chấp Biển Đông hiện nay.
Bài viết của Henry S. Bensurto, Jr.[1], Tổng thư ký, Ủy ban các vấn đề Biển và Hải Dương (CMOAS), Bộ Ngoại giao Philippin, mô tả và nêu bật các hoạt động hợp tác giữa Philippin và Việt Nam trên các vấn đề về biển và đại dương, được xem là những biện pháp xây dựng lòng tin của cả hai nước để xử...