Bài viết của TS. Xue Li, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới, Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc phân tích lập trường của Trung Quốc đối với vụ kiện và dự đoán cách đối phó của Trung Quốc nếu phán quyết của Tòa trọng tài nghiêng về phía Philippines.
Vào thứ 2, ngày 13 tháng 7 năm 2015, Tòa Trọng tài đã kết thúc điều trần về thẩm quyền và khả năng thụ lý trong vụ việc trọng tài mà nước Cộng hòa Philippines đã khởi kiện chống lại nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa theo quy định của Phụ lục VII của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (“Công ước”).
Theo Hiến pháp Philippines, Tổng thống có vai trò như kiến trúc sư trưởng của chính sách đối ngoại. Tính nhạy cảm và phức tạp của vấn đề Biển Đông, ở cả cấp độ khu vực và toàn cầu, đòi hỏi tổng thống sắp tới của Philippines phải có cách tiếp cận hết sức khéo léo và thận trọng.
Với những lập luận về chủ quyền với Hoàng Sa, Trường Sa và quy chế pháp lý của đảo Ba Bình, Đài Loan hy vọng tiếp thêm sức mạnh cho Trung Quốc và giảm bớt những nội dung bất lợi trong vụ kiện với Philippines.
Một trong những kịch bản mà một số nhà phân tích đưa ra trong trường hợp Tòa ra phán quyết không có lợi Trung Quốc đó là nước này sẽ tuyên bố từ bỏ Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Tuy nhiên trái ngược với những phân tích đó, có rất nhiều lý do thuyết phục để Trung Quốc không nên từ bỏ UNCLOS.
Các hội nghị SOM ASEAN bày tỏ quan ngại về Biển Đông; Tàu chiến Trung Quốc tập trận quy mô lớn trên Biển Đông; Nhật Bản - Philippines đạt thỏa thuận cho thuê máy bay huấn luyện; Indonesia - Malaysia - Philippines dự định tuần tra chung trên biển.
Vụ kiện của Philippines thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận khi đây là lần đầu tiên một nước đơn phương yêu cầu xem xét vận dụng cơ chế Phụ lục VII của Tòa Trọng tài Luật Biển quốc tế. Để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này, ngày 1/10/2015, Tiến sỹ Nguyễn Thị Lan Anh, Phó trưởng Khoa Luật Quốc tế, Phó Viện trưởng Viện Biển Đông, Học viện Ngoại giao sẽ có buổi thuyết trình về chủ đề này.
Những nỗ lực của Philippines nhằm buộc Trung Quốc phải chấp nhận Trọng tài quốc tế trọng vụ kiện ở Biển Đông nhiều khả năng sẽ thất bại và sẽ gây phản tác dụng. Hai vấn đề chính là thẩm quyền và khả năng thực thi phán quyết của Tòa.
Nằm trong loạt bài được ấn bản bởi Phòng các vấn đề Đại dương và Vùng cực, Văn phòng đặc trách các vấn đề Đại dương, Khoa học và Môi trường Quốc tế, Bộ Ngoại giao Mỹ, bài nghiên cứu phân tích các yêu sách của Trung Quốc trên Biển Đông, cụ thể là yêu sách “đường lưỡi bò” bao quanh các đảo và vùng biển tại Biển Đông.
Giờ đây, Trung Quốc đang biến các đá thành các đảo và dần dần từng bước phá vỡ luật pháp quốc tế