Ngày 29/10, Tòa Trọng tài đã luận rằng Tòa có thẩm quyền đối với các vấn đề được nêu ra trong bảy điểm mà Philippines đệ trình. Tuy nhiên, Tòa kết luận thẩm quyền đối với bảy điểm đệ trình còn lại của Philippines cần được xem xét thêm chung với các đánh giá về mặt nội dung của vụ kiện. Tòa cũng yêu cầu Philippines làm rõ và giới hạn lại một trong số các đệ trình của mình.
Những nỗ lực của Philippines vận động cộng đồng quốc tế và kêu gọi Trung Quốc tuân thủ phán quyết của PCA cho thấy Philippines khá vững tin về phán quyết cuối cùng của tòa. Điều gì khiến Philippines tự tin như vậy?
Chủ tịch Trung Quốc cam kết duy trì hòa bình ở Biển Đông; Nga nêu quan điểm không quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông; Campuchia phủ nhận thỏa thuận riêng với Trung Quốc về Biển Đông; Tổng thống Mỹ chỉ trích lối hành xử trên biển của Trung Quốc; Tàu chiến Nhật Bản tiếp tục thăm Philippines.
Mặc dù vụ kiện nhằm bảo vệ các quyền lợi biển của Philippines, nhưng nó còn có ý nghĩa quan trọng mang tầm cỡ khu vực và thế giới. Đây là một nỗ lực để đề cao nguyên tắc pháp trị trong giải quyết những tranh chấp trên thế giới.
Có thể sẽ là phản tác dụng đối với Trung Quốc khi thách thức vai trò trung tâm của ASEAN, song quan trọng hơn, các nước ASEAN cần nhận ra rằng sẽ đạt được rất ít thứ từ việc chia rẽ nội bộ.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị mới đây đã tuyên bố đạt được thỏa thuận 4 điểm với các nước Brunei, Lào và Campuchia về vấn đề Biển Đông theo hướng có lợi cho Trung Quốc. Liệu những gì đang diễn ra có đúng như mong muốn của Trung Quốc?
Sáng kiến "Một vành đai, Một con đường" mà Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đưa ra hồi đầu năm 2014 nhằm xây dựng một mạng lưới đường bộ, đường sắt, đường ống dẫn dầu, khí đốt tự nhiên và các cơ sở hạ tầng khác kết nối Trung Quốc Đại lục với 65 quốc gia ở châu Á, trong đó có ASEAN và Châu Âu.
Máy bay quân sự của Trung Quốc lần đầu tiên hạ cánh ở đá Chữ Thập; Nga - Ấn -Trung Quốc kêu gọi giải quyết tranh chấp thông qua đàm phán; Việt Nam phản đối hành động phi pháp của Trung Quốc ở Biển Đông; Mỹ phản đối máy bay quân sự Trung Quốc hạ cánh trên đá Chữ Thập; Anh khẳng định các bên phải tuân thủ phán quyết của Tòa.
Thách thức lớn nhất đối với các nước ven biển trong ASEAN là cần tập trung biến những sự bất an, lo ngại và thất vọng đối với Trung Quốc thành một tiếng nói chung, không phải nhằm đối đầu với Trung Quốc mà là lôi kéo nước này tham gia vào đối thoại chiến lược thẳng thắn và chân thành.
Hội nghị Ngoại trưởng G7 phản đối hành động khiêu khích ở Biển Đông; Trung Quốc tiếp tục triển khai chiến đấu cơ J -11 tới Hoàng Sa; Philippines lo ngại Trung Quốc xây dựng thêm đảo nhân tạo; Ngoại trưởng Nga đưa ra lập trường về Biển Đông; Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Philippines.