Thời gian gần đây Trung Quốc có xu hướng vừa gia tăng hiện diện trên thực địa để hiện thực hóa các yêu sách không phù hợp với luật pháp quốc tế, vừa thúc đẩy các cam kết về hợp tác khai thác chung tài nguyên biển với các quốc gia Đông Nam Á trên Biển Đông.
Chính sách của Mỹ liên quan tới Biển Đông (BĐ) chịu tác động đa chiều từ nhiều nhân tố trong và ngoài nước, được đặt trong trong tổng thể chính sách với Trung Quốc (TQ) và với khu vực. Dưới thời Trump 2.0, chính sách này dự kiến có nhiều thay đổi, đặt ra nhiều vấn đề còn bỏ ngỏ: Liệu Mỹ có duy trì quan tâm tại BĐ hay không? Nếu có, Mỹ sẽ hiện diện tại BĐ dưới hình thức nào hay tập trung vào lĩnh vực nào? NCBĐ xin đưa ra một vài đánh giá về vấn đề này dựa trên ba cơ sở: (i) các yếu tố ít thay đổi (lợi ích của Mỹ tại BĐ, xu hướng Mỹ - TQ cạnh tranh toàn diện); (ii) các yếu tố đã nhận diện (chính sách thời Trump 1.0, cựu Tổng thống Biden) và các yếu tố mới hình thành nhưng còn tiềm ẩn bất định (nội các mới của Trump 2.0, Project 2025 và một số hoạt động ngoại giao – quân sự sau nhậm chức).
Cáp ngầm viễn thông hiện là chủ đề được cộng đồng quốc tế quan tâm do xu thế chuyển đổi số và xu thế cạnh tranh chiến lược đều ảnh hưởng đến cáp. Trong năm 2024, giới chuyên gia – học giả cho thấy nhiều nhận thức mới trong vấn đề này sao với trước, xuất phát từ các diễn biến mới về cáp ngầm. Nhận thức mới này vừa mở rộng không gian hợp tác quốc tế, vừa đặt ra những thách thức mới đối với các bên liên quan, đặc biệt là Đông Nam Á, trong lĩnh vực cáp ngầm.
Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 16 được Học viện Ngoại giao tổ chức từ ngày 23 – 24 tháng 11 năm 2024 tại thành phố Hạ Long, Quảng Ninh với chủ đề “Định hướng tư duy, Phát huy chuẩn mực”. Chương trình Lãnh đạo trẻ là một hoạt động nằm trong khuôn khổ của Hội thảo Biển Đông được khởi động lần đầu tiên vào năm 2021 nhằm mục đích cung cấp nền tảng học thuật cởi mở và thẳng thắn cho những người trẻ quan tâm đến chính trị quốc tế được tham gia, đóng góp quan điểm và thảo luận trong Hội thảo. Các Lãnh đạo trẻ được lựa chọn từ khắp nơi trên thế giới, thông qua một quá trình tuyển chọn gắt gao, dựa trên các tiêu chí như kiến thức về các vấn đề liên quan đến Biển Đông, sự quan tâm và cam kết với chương trình.
Ngày 21/9/2024, bốn nước Nhóm Bộ Tứ (QUAD) đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh lần thứ 6 (QUAD6) tại Wilmington, Mỹ.
-giữa-Nhật-Bản-và-Philippines.jpg&w=300)
Ngày 08/7/2024, tại cuộc họp 2+2 giữa Bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng giữa Nhật Bản và Philippines tại Manila, hai nước đã ký Hiệp định Tiếp cận quân sự tương hỗ (RAA). Đây là thỏa thuận RAA đầu tiên Philippines ký với nước khác và là RAA đầu tiên Nhật Bản ký với một nước Đông Nam Á cũng là RAA thứ ba của nước này.
Ngày 17/6, lực lượng tác chiến đặc biệt và lực lượng cứu hộ dân sự Philippines đã sử dụng một tàu vận tải, 5 xuồng cao su tốc độ cao để tiếp tế cho binh lính đồn trú trên tàu Sierra Madre nằm cạn tại Bãi Cỏ Mây. Trước diễn biến này, Trung Quốc cũng dùng các tàu, xuồng của lực lượng hải cảnh để ngăn chặn, đâm va, xịt vòi rồng, lên boong lục soát, kéo đi 2 xuồng cao su, thu 8 súng bộ binh, làm bị thương 8 người và bắt giữ 4 người khác của phía Philippines, sau đó thả ra. Đây là vụ va chạm nghiêm trọng nhất giữa Trung Quốc và Philippines kể từ khi hai bên bắt đầu triển khai “cuộc chơi mèo vờn chuột” quanh Bãi Cỏ Mây. Những diễn biến căng thẳng này đang để lại nhiều rủi ro khó lường với an ninh khu vực và tình hình Biển Đông.
Việt Nam có thể xem xét tham gia các tuyến cáp quang biển kết nối đầu từ xây dựng tuyến cáp quang mới kết nối với Sydney và Chennai, xây dựng một tuyến dây cáp quang ven biển nội bộ, và xây dựng liên doanh giữa các doanh nghiệp cáp quang biển Việt Nam.
Dự báo trong thời gian tới, Campuchia sẽ thúc đẩy quan hệ với Mỹ, đồng thời tiếp tục duy trì và đẩy mạnh quan hệ với Trung Quốc. Song, Campuchia sẽ cần khéo léo trong đường lối đối ngoại để có thể vừa tối đa hóa lợi ích quốc gia, vừa cân bằng được quan hệ với Mỹ-Trung.
Lễ nhậm chức của nhà cầm quyền Đài Bắc Lại Thanh Đức diễn ra ngày 20/5/2024 vừa qua đang thu hút sự quan tâm của dư luận về triển vọng quan hai bờ, quan hệ Mỹ - Đài cũng như những điều chỉnh chính sách của Đài Bắc đối với khu vực.
Trong bài phát biểu tại lễ nhậm chức ngày 20/5, tân lãnh đạo Đài Bắc Lại Thanh Đức nhắc tới Trung Quốc tổng cộng 7 lần. Điểm đáng chú ý là ông Lại công khai chỉ trích hoạt động “vùng xám” của Trung Quốc, cho rằng“các hành động quân sự và hành động vùng xám của Trung Quốc bị coi là các thách thức chiến lược lớn nhất đối với hoà bình và ổn định trên thế giới”.
Mặc dù việc thông qua Bộ Hướng dẫn nhằm thúc đẩy việc sớm ký kết một Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông và kết thúc lần đọc thứ hai của Dự thảo Văn kiện đàm phán COC duy nhất không thể được coi là một tiến bộ thực sự về mặt nội dung, đây vẫn là những tín hiệu rất tích cực để cho thế giới thấy là các bên liên quan vẫn quyết tâm tiếp tục tham vấn với nhau.
