Việc tăng cường hiện diện tại châu Á của Mỹ diễn ra vào thời điểm nước Mỹ đang gặp nhiều khó khăn, thêm vào đó là sự lớn mạnh không ngừng của Trung Quốc. Đối với Biển Đông, sự hiện diện lớn hơn của Mỹ sẽ làm thay đổi đáng kể cán cân quyền lực. Tuy nhiên, Trung Quốc cũng có thể trở nên cực đoan hơn để chống lại sự can sự mạnh hơn của Mỹ.
Trong tiềm thức của rất nhiều người, căn cứ tiền tiêu của Trung Quốc ở Biển Đông là đảo Hải Nam, chứ không phải các đảo ở Biển Đông. Việc thành lập Thành phố Tam Sa không những thể hiện sự tồn tại thực tế của Trung Quốc ở Biển Đông, mà còn mở rộng chiều sâu chiến lược nhằm ứng phó với vấn đề Biển Đông.
Nhằm tăng cường tính pháp lý trong can dự Biển Đông, Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ đã tổ chức hai cuộc điều trần về việc tham gia UNCLOS trong hai tháng qua. Tồn tại hai luồng ý kiến trái chiều, nhưng nhìn chung quan điểm ủng hộ, đặc biệt là của ngoại giao và quốc phòng vẫn nổi lên.
Manila đang tính đến hành động pháp lý nhằm đưa Trung Quốc ra Tòa án Quốc tế trong tranh chấp Bãi cạn Scarborough. Tuy nhiên, phương án này cũng hàm chứa những rủi ro có thể gây ra những kết quả ngược lại.
Với việc Quốc Vụ viện Trung Quốc chính thức phê chuẩn thành lập thành phố Tam Sa, Tam Sa sẽ là thành phố có diện tích lớn nhất, dân số ít nhất của Trung Quốc.
Quốc hội Việt Nam thông qua Luật Biển; Trung Quốc thành lập thành phố cấp địa khu Tam Sa, tiến hành khảo sát chất lượng môi trường 7 đảo ở Hoàng Sa, phản đối Luật Biển Việt Nam và điều thêm tàu đến Bãi cạn Scarborough; Philippines sẽ điều động tàu trở lại bãi cạn Scarborough; Mỹ kêu gọi Trung-Phi giải quyết hòa bình tranh chấp.
Nhân chuyến thăm Thái Lan của Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ Martin Dempsey, Tổng biên tập tờ "Dân tộc" Suthichai Yoon đã có cuộc phỏng vấn ông này vấn đề nhạy cảm là mối quan tâm của Mỹ đối với căn cứ quân sự U-tapao và sự cân bằng quyền lực tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Quan điểm thực sự của giới quân sự Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông là gì? Ưu tiên sử dụng vũ lực hay ngoại giao? Trung Quốc đã không sử dụng hải quân để khẳng định chủ quyền trong các căng thẳng gần đây mà chú tâm vào sử dụng các cơ quan bán quân sự cho thấy sự thận trọng của Trung Quốc.
Sau chuyến thăm Thái Lan gần đây của Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Martin Dempsey, và tuyên bố của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta về việc trọng tâm của Mỹ chuyển sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương tại Đối thoại an ninh Shangri-La ở Xinhgapo, Thái Lan và Mỹ đang có nhiều động thái nhằm củng cố mối quan hệ giữa hai bên.
Để trở thành cường quốc và soán ngôi của Mỹ một cách hòa bình như cách thức mà Trung Quốc tuyên truyền: “trỗi dậy hòa bình”, ngoài khả năng bản thân, Trung Quốc cần phải có bạn bè và đồng minh. Nhưng những gì nước này đang thể hiện lại thể hiện một xu hướng ngược lại: bạn bè thì ít nhưng kẻ thù thì ngày càng nhiều.