26/10/2010
Việc Trung Quốc đang đẩy mạnh xây dựng quân sự đang làm căng thẳng leo thang tại khu vực Biển Đông khi các quốc gia tái xác nhận những tuyên bố chủ quyền của mình với các bãi đá nhỏ nhưng mang tính chiến lược cao. Đề cập đến vấn đề này, ngày 10/10 trên tờ “Bưu điện Hoa Nam buổi sáng” của Hồng Công đăng bài viết của tác giả Greg Torode, trưởng đại diện châu Á của báo này với nhan đề “ Vùng biển động “ ( Troubled waters ). Sau đây là nội dung bài viết.
Dù bạn đang lướt sóng ở Tam Á (đảo Hải
Nhưng, một điều cực kỳ nghiêm trọng đang xảy ra. Tranh chấp lãnh thổ bị dồn nén từ lâu ở biển Đông ngày một trở nên nóng hơn. Đây có thể xem là một chia rẽ mới trong cuộc cạnh tranh nổi lên giữa Trung Quốc và Mỹ giành quyền kiểm soát một khu vực đang lo âu cảnh giác – và những căng thẳng này sẽ ngày càng định rõ thời đại của chúng ta.
Như một báo cáo gần đây được thực hiện cho một tổ chức nghiên cứu của Chính phủ Ôxtrâylia đã cảnh báo, Đông Nam Á “không thể tách mình khỏi sự kình địch chiến lược Trung-Mỹ và cuộc cạnh tranh chiến lược này dường như ngày càng mãnh liệt”. Báo cáo trên nói thêm rằng xích mích giữa Hà Nội và Bắc Kinh xung quanh những hành động mạnh bạo của Trung Quốc ở biển Đông là “nguồn gốc gây bất ổn an ninh nghiêm trọng nhất ở Đông Nam Á ngày nay”.
Ngay cả với những người tìm kiếm sự vui vẻ, thư giãn ở các vùng biển thuộc biển Đông, họ cũng dễ dàng thấy các dấu hiệu về tầm quan trọng chiến lược của khu vực này. Đi dạo dọc bờ biển, trong số những thứ trôi vào bờ, bạn có thể tìm thấy một vỏ chai whiskey Nhật Bản nằm cạnh một vỏ hộp mỳ ăn liền Trung Quốc hay một vỏ lon bia Hàn Quốc. Tất cả ngụ ý rằng biển Đông là cánh cửa quan trọng nhất cho vận tải đường biển ở Đông Á. Tuyến ngắn nhất giữa Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương (và điều đó đồng nghĩa từ Trung Đông và châu Âu) mà hầu như toàn bộ dầu nhập khẩu của Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đi qua chính là biển Đông. Và khi các nguồn cung quốc nội bị thu hẹp bởi nhu cầu tăng, Trung Quốc sẽ trở nên ngày càng phụ thuộc hơn vào những chuyến hàng này.
Khi tản bộ dọc theo bờ biển, bạn cũng có thể bắt gặp những lưới đánh cá và những cọc phao - dấu hiệu cho thấy biển Đông đang bị khai thác bởi nhiều đội đánh cá trong khu vực, tất cả săn lùng một nguồn tài nguyên khác cũng đang bị thu hẹp.
Trên các bờ biển Việt
Nếu bạn có thể dạo bước không trở ngại gì dọc theo các bờ biển khu vực, cuối cùng bạn sẽ thấy những hình ảnh nhạy cảm hơn các phế tích đó. Ở Hải
Bản thân Ngọc Lâm cũng nói lên tầm quan trọng chiến lược của biển Đông. Nếu bạn nhìn vào một bản đồ bờ biển Trung Quốc, bạn sẽ thấy rằng phần lớn là vùng nước nông kéo dài hơn 200 km ra ngoài khơi. Đây là thềm lục địa và đặc biệt không có lợi nếu muốn di chuyển tàu ngầm ra vào mà không bị phát hiện. Trong khi đó, không những có vị trí xa các đối thủ Nhật Bản và Hàn Quốc, Ngọc Lâm lại tương đối gần với vùng biển sâu – các rãnh đại dương hướng Đông, hướng về vùng biển sâu hơn quanh Philíppin. Những vùng nước này trải dài xuống các hành lang quan trọng chạy vào Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương qua quần đảo Inđônêxia. Trung Quốc muốn tránh sự kiềm tỏa mà các quan chức của họ lo ngại, nên biển Đông mang tính sống còn. Qua cánh cổng này, Bắc Kinh sẽ có thể triển khai sức mạnh hàng hải vượt quá các chuỗi đảo (trong đó có Nhật Bản và Guam) tới các khu vực trên thế giới nơi sự phát triển kinh tế của Trung Quốc đòi hỏi một sự hiện diện của nước này.
Trên bờ biển Việt Nam, chuyến đi dạo của bạn có thể sẽ tới vịnh Cam Ranh, gần khu du lịch Nha Trang đang được mở rộng nhanh chóng. Là vịnh tự nhiên lớn nhất ở Đông Á, Cam Ranh từng là một nơi có tầm quan trọng thời Chiến tranh Lạnh - được Mỹ xây dựng trong thời kỳ cao điểm của Chiến tranh Việt Nam để rồi Hà Nội giao cho Mátxcơva khi các quan hệ với Bắc Kinh trở nên xấu đi vào cuối thập kỷ 1970. Mátxcơva nhanh chóng lắp đặt một trạm thu thập tín hiệu lớn, đặt các tàu ngầm và máy bay chiến đấu trên những đường băng do Mỹ xây dựng.
Những người Nga cuối cùng mới rời đây vài năm trước nhưng lúc này, khi các du khách tới, họ có thể nhìn thấy qua các tàu chiến mới của Việt
Còn ở Philíppin, các đô đốc chỉ có thể mơ về những vũ khí hạng nặng như vậy. Tại Palawan, tướng lĩnh của Bộ chỉ huy miền Tây tụ tập vào những buổi chiều ấm áp để chơi gôn trên những rìa đá ngầm. Họ có ít lựa chọn ngoại trừ suy nghĩ về tình trạng không tự lực được trong đối đầu với Trung Quốc, vốn chiếm các quần đảo ngoài khơi bờ biển Philíppin.
Một thập kỷ trước, một tướng Philíppin nói rằng chỉ cần một quả bom 1.000 pound là đủ để “giải quyết xong xuôi”, ám chỉ đến các công trình xây dựng của Trung Quốc trên bãi Vành Khăn (Mischief Reef), nằm trong khu vực Philíppin tuyên bố đặc quyền kinh tế và là đảo gần nhất với vịnh Manila trên biển Đông. Trong khi Bắc Kinh tự mãn là quân đội bản địa mạnh nhất của khu vực (Mỹ vẫn là quyền lực lớn nhất ở châu Á) thì quân đội Philíppin vẫn thuộc loại yếu nhất. Họ cần phải hy vọng rằng hiệp ước quốc phòng tương hỗ với Mỹ sẽ kéo dài.
Nhưng, để thực sự hiểu biển Đông, bạn cần rời bờ biển và hướng về phần mở rộng màu xanh đậm. Đó mới là nơi hấp dẫn. Bay khắp mặt nước trống, bạn dần dần tới những mảng lốm đốm màu ngọc lục bảo hiện ra lờ mờ như châu báu rải dọc một tấm vải xanh. Đó là những bãi đá ngầm, cát ngầm và núi dưới đáy biển căng ra trong hai quần đảo lớn. Phía Bắc là Hoàng Sa và phía
Trung Quốc và Việt
Trung Quốc chiếm toàn bộ Hoàng Sa với một chuỗi tiền đồn quân sự và một trạm thu thập tín hiệu chiến lược cấp cao cũng như đường băng ở đảo Phú Lâm. Nhưng Trường Sa thì phức tạp hơn nhiều. Việt
Không vị trí các bên chiếm giữ nào, kể cả Ba Bình, từng duy trì một dân số dân sự. Thực tế này có thể mang tính quyết định nếu các bên tranh chấp chủ quyền đưa vấn đề ra trước một tòa án quốc tế. Không có một dân số dân sự tự nhiên sẽ gần như không thể để một đảo nhỏ ngoài khơi được tuyên bố phạm vi 200 hải lý khu đặc quyền kinh tế của mình.
Bên cạnh các tàu hải quân của các bên tranh chấp chủ quyền, đang có ngày càng nhiều đội tàu bảo vệ bờ biển, tàu bảo vệ ngư nghiệp và tàu do thám, giám sát ở các khu vực tranh chấp – chưa kể hàng trăm nghìn tàu thuyền thương mại qua lại mỗi năm. Như một số quan chức hải quân lo ngại, những sự cố đang chờ xảy ra.
Hạm đội 7 của Mỹ từ lâu coi biển Đông như một phần quan trọng trong nhiệm vụ giữ cho các tuyến hàng hải thế giới được mở rộng tự do với thương mại. Nhưng việc Trung Quốc tăng cường hải quân đang xác định lại vai trò của Mỹ và căn cứ tàu ngầm ở Ngọc Lâm đã trở thành mục tiêu của các hoạt động do thám mà Mỹ cùng các đồng minh, như Nhật Bản và Ôxtrâylia, tiến hành.
Thứ ít thấy rõ ràng trực tiếp hơn là các trữ lượng khoáng sản và dầu mỏ chưa được khai thác của khu vực này. Trung Quốc và Việt
Một khảo sát về Trường Sa của CIA nhận xét: “Không có ước tính đáng tin cậy về trữ lượng tiềm năng. Vị trí gần với các bể trầm tích sản sinh dầu và khí đốt gần đó cho phỏng đoán về tiềm năng trữ lượng dầu và khí đốt, nhưng khu vực này phần lớn chưa được khám phá”.
Chỉ vài năm trước, tiềm năng này còn bị coi là nguyên nhân chính của tranh chấp. Nhưng ngày càng rõ hơn, vai trò của biển Đông như cánh cổng sống còn cho các tham vọng viễn dương của Trung Quốc là điều đang gây lo âu ở khắp khu vực và hơn thế.
Trao đổi riêng với các nhà chiến lược PLA và có thể thấy rõ ràng họ không muốn bị kiềm tỏa. Một nhà chiến lược nhận xét bên lề một hội thảo an ninh khu vực gần đây: “Sẽ là sai lầm cho ai khi nghĩ rằng khống chế được Trường Sa, họ có thể kiểm soát được biển Đông và từ đó kiềm tỏa Trung Quốc. Trung Quốc sẽ không bao giờ chấp nhận để điều đó xảy ra”.
Trong những tháng gần đây, quyết tâm đó dẫn tới hệ quả là hàng trăm ngư dân Việt Nam bị bắt giữ, các cuộc tập trận hải quân của PLA diễn ra với quy mô chưa từng có và sức ép hậu trường lên các tập đoàn dầu mỏ quốc tế buộc họ rút khỏi các hợp đồng khai thác với Việt Nam. Bắc Kinh thường xuyên cảnh báo về hoạt động do thám của Mỹ ở biển Đông, cho dù Mỹ cùng các đồng minh khăng khăng rằng các hiệp định pháp lý cho phép hoạt động quân sự thường lệ ở những vùng biển quốc tế, khu vực có bao gồm cả các vùng đặc quyền kinh tế theo tuyên bố của Trung Quốc.
Những động thái đó bị khắp khu vực coi là một sự quả quyết của “những tuyên bố dựa vào lịch sử” mà Trung Quốc đưa ra với hầu như toàn bộ biển Đông. Vượt xa bất cứ giả thiết vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý nào, đường vạch của Trung Quốc bắt đầu gần bờ biển Việt Nam phía Nam đảo Hải Nam và kéo dài xuống, hướng về Inđônêxia trước khi quét lại bên dưới Đài Loan. Đường chữ U này xuất hiện lần đầu tiên trên một bản đồ Quốc dân đảng vào cuối thập niên 1940, sau đó được kết hợp vào hải đồ của PLA. Các quan chức Trung Quốc từ lâu mập mờ một cách chiến lược về tuyên bố chủ quyền nhưng năm ngoái đã gây ngạc nhiên trong khu vực khi đưa một bản đồ đường chữ U trước Liên hợp quốc để chính thức phản đối một động thái của Việt Nam và Malaixia đăng ký chung về thềm lục địa mở rộng.
Trong phản đối gửi tới Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon, Bắc Kinh nhấn mạnh: “Trung Quốc có chủ quyền không thể tranh cãi với các quần đảo ở biển Đông cùng các vùng nước lân cận, và được hưởng các quyền về chủ quyền cũng như phạm vi pháp lý”. Đây là một tuyên bố dường như đòi hỏi nhiều hơn các quyền được có trong phạm vi khu đặc quyền kinh tế.
Khi môi trường chiến lược trở nên u ám, cần lưu ý đến Việt
Ít quốc gia nào xác định bản thân bằng chiến tranh giành độc lập và chủ quyền giống như Việt
Một phần của lo ngại đó đã thúc đẩy Việt Nam phát động một đợt ngoại giao quân sự nhộn nhịp chưa từng có, “lôi kéo” một quan hệ đối tác chiến lược với cựu thù Mỹ, đồng thời thuyết phục đưa các vấn đề biển Đông trở lại chương trình nghị sự của ASEAN.
Oasinhtơn đã thấy một cơ hội để thực hiện cam kết tái can dự với khu vực này và hiện mô tả một dàn xếp đa phương, hòa bình là “ưu tiên ngoại giao” của Mỹ. Đây là khúc nhạc êm ái cho Việt Nam và các bên tuyên bố chủ quyền khác, những nước lo ngại phải đối mặt riêng rẽ với Bắc Kinh trong bất cứ dàn xếp qua đàm phán nào. Tuy nhiên, Mỹ vẫn luôn tránh ủng hộ một bên cụ thể.
Chỉ một năm trước, Việt
Cảm giác cấp bách bị thúc đẩy không phải bởi lo ngại về một cuộc chiến toàn diện nổ ra xung quanh vấn đề biển Đông nhưng ngày càng có nguy cơ một sự cố hoặc một tính toán sai có thể làm tăng độ nguy hiểm vượt mức kiểm soát.
Lịch sử còn chưa xa là một lăng kính qua đó có thể đánh giá các căng thẳng hiện nay. Trường Sa là chiến trường gần nhất giữa các quốc gia ở Đông Nam Á; trận hải chiến Trường Sa năm 1988 khi tàu chiến Trung Quốc đụng độ với tàu tuần tra Việt Nam ở đảo Gạc Ma làm khoảng 70 thủy thủ Việt Nam thiệt mạng hoặc mất tích. PLA đã chiếm 6 đảo, bãi đá trong trận chiến này, những vị trí mà từ đó đến nay Trung Quốc không ngừng xây dựng. Một trong số đó là đảo Chữ Thập giờ là nơi Trung Quốc đặt một trạm radar cảnh báo sớm.
Hình ảnh trên YouTube về trận hải chiến đó, cùng các bình luận từ người xem của cả hai phía, cung cấp một cái nhìn hiếm hoi về sự giận dữ mang tính dân tộc khiến sự kiện này vẫn tiếp tục có ảnh hưởng. Nhưng được nhắc đến nhiều hơn là câu chuyện Trung Quốc chiếm Hoàng Sa 14 năm trước đó, năm 1974.
Hà Nội tự tin phát động chiến dịch Mùa Xuân, cú đánh chiến thắng cuối cùng thống nhất miền
Một trong những hành động cuối cùng, Chính quyền Việt Nam Cộng hòa khiếu nại lên Liên hợp quốc tại Niu Yoóc. Hà Nội, vốn cảm thấy cần tất cả bạn bè có thể có ở thời điểm đó, đã không phản đối hành động của Bắc Kinh.
Người Việt
Nguồn: South China Morning Post; Viet-Studies;TTXVN
Tiến trình xây dựng tại căn cứ hải quân Ream ở Campuchia được xúc tiến trong các tháng gần đây, đặc biệt là ở cuối phía Bắc căn cứ - khu vực Trung Quốc được cho là sẽ sử dụng. Một loạt tòa nhà mới đã mọc lên, đất đại được giải tỏa mặt bằng trên diện rộng và gần đây nhất, các bến tàu mới đã được khởi...
Văn bản Bổ sung về Thực tiễn các quốc gia (đi kèm với Báo cáo Các giới hạn trên Biển số 150) nhằm mục đích đánh giá lập trường pháp lý quốc tế của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHND Trung Hoa) đối với các đường cơ sở để tính chiều rộng lãnh hải và các quần đảo xa bờ.
Giống như màu sắc chủ đạo trong các bài viết trước đây, Ngô Sĩ Tồn tiếp tục tập trung vào việc chỉ trích, lên án sự can dự của Mỹ vào vấn đề Biển Đông và không khó để nhận thấy sự can dự này của Mỹ đang kiềm chế phần nào sự bành trướng, bá quyền và tham vọng kiểm soát toàn bộ khu vực Biển Đông của Trung...
Trong tiến trình thúc đẩy ngành du lịch tàu biển ở Biển Đông sẽ cần cân nhắc tới một số vấn đề như tác động tới môi trường sinh thái, vấn đề cướp biển, an ninh an toàn hàng hải…. và đặc biệt là tác động của đại dịch covid-19 vẫn đang tiếp tục diễn biến sẽ mang lại những nhân tố bất ổn cho phát triển...
Ngày 12/1, Bộ Ngoại giao Mỹ công bố Báo cáo “Giới hạn trên Biển” số 150, dài 44 trang. Báo cáo xem xét các diễn giải mới về yêu sách Biển Đông của Trung Quốc sau Phán quyết năm 2016 và kết luận yêu sách chủ quyền đối với các thực thể, đường cơ sở bao quanh Quần đảo Hoàng Sa, yêu sách vùng biển “dựa trên...
Ngày 8/9/2021, Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Hải Trung Quốc có bài đăng tựa đề “Cảnh giác trước những hành động biến ổn định thành bất ổn của Mỹ ở Biển Đông” hướng sự chỉ trích vào Mỹ và các nước phương Tây. Lập luận chung của Trung Quốc cho rằng tình hình Biển Đông hiện nay tổng thể ổn...